Να υπερασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Οι ελίτ δεν θα το κάνουν
Άρθρο του βουλευτή Δυτικής Αττικής ΣΥΡΙΖΑ Γιώργου Τσίπρα στην Εφημερίδα των Συντακτών
- Το 1996, με τα Ίμια επί Σημίτη, η Άγκυρα προχώρησε στη διεκδίκηση «γκρίζων ζωνών» ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο. Το 2020 επί Μητσοτάκη η Άγκυρα προχωρά στην έμπρακτη διεκδίκηση υφαλοκρηπίδας στην αν. Μεσόγειο. Η απόπειρα αυτή είχε προαναγγελθεί, και ήταν κοινός τόπος πως ήταν θέμα χρόνου. Ωστόσο, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, κι ενώ είχε ξεκινήσει η παραβίαση της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, ήταν επίσης κοινός τόπος ότι δεν θα γινόταν ανεκτή αντίστοιχη παραβίαση ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Μέσα σε λίγους μήνες μετά την ανάδειξη της κυβέρνησης των «μακεδονομάχων» η γραμμή αυτή έχει θολώσει και πρακτικά ακυρωθεί. Γιατί;
- Σε ένα χρόνο ΝΔ, η Τουρκία προχώρησε σε τρεις χωρίς προηγούμενο κινήσεις (μνημόνιο με την Τρίπολη, Έβρος, Ορούτς Ρέις). Η κυβέρνηση επικοινωνιακά επέλεξε να αναδείξει σε σόου το κλείσιμο των συνόρων στον Έβρο όταν ήταν πασιφανές ότι η ένταση και ο μακράν σοβαρότερος κίνδυνος στα ελληνοτουρκικά θα επικεντρώνονταν σε άλλο, πολύ σοβαρότερο πεδίο. Στο πεδίο αυτό η εξωτερική πολιτική Μητσοτάκη-Δένδια δεν έχει να επιδείξει το ελάχιστο βήμα μπροστά. Οι συμφωνίες Δένδια με Ιταλία και Αίγυπτο μπορούσαν με τους δυσμενείς για την Ελλάδα όρους που υπεγράφησαν να έχουν υπογραφεί εδώ και χρόνια, ενώ από πλευράς ΗΠΑ και ΕΕ όχι μόνο δεν έχει υπάρξει ένα χρόνο τώρα θετική εξέλιξη στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών αλλά υπήρξαν δηλώσεις και βήματα προς τα πίσω.
- Η διαχείριση της τελευταίας κρίσης ήταν παιδαριώδης. Αναγόρευσαν το γνωστών προτιμήσεων Βερολίνο σε μεσολαβητή με δεσμεύσεις κυρίως για εμάς παρά για εκείνον που προκαλεί με έρευνες, την Τουρκία. Προχώρησαν στη συμφωνία με Αίγυπτο χωρίς συνεννόηση με την προεδρεύουσα και αυτήν που ίδιοι αναγόρευσαν σε μεσολαβήτρια Γερμανία, δυσχεραίνοντας τις σχέσεις με ΕΕ σε μια στιγμή που θα ήταν κρίσιμες. Προχώρησαν σε μια συμφωνία που άμεσα διεμβολίζει αλλά δεν ακυρώνει το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης και κυρίως είναι κάκιστη για όσα μέλλονται να κριθούν ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία σχετικά με την υφαλοκρηπίδα. Η ομολογία του ίδιου του ΥΠΕΞ πως δεν γνώριζε καν ότι θα υπογραφόταν όταν αναχωρούσε για Κάιρο, δημιουργεί πρόσθετα ερωτηματικά για τη σοβαρότητα της όλης διαχείρισης. Κυρίως, δεν υπήρχε σοβαρή προετοιμασία διπλωματική και μη για όσα με βεβαιότητα θα ακολουθούσαν από τουρκικής πλευράς. Η στρατιωτική συνδρομή της Γαλλίας τελευταία στιγμή είναι τέτοια που δεν ακυρώνει το γκριζάρισμα της υφαλοκρηπίδας. Ακολούθησε η σιωπή (!) από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ καθώς και σιωπή των ΗΠΑ μετά την πολυδιαφησμένη συνάντηση Πομπέο-Δένδια, όταν θα έπρεπε να έχουμε εξαντλήσει τη διπλωματική πίεση και να έχουμε εξασφαλίσει ισχυρή αντίδραση εταίρων και συμμάχων. H επιβεβαίωση του απόλυτου ερασιτεχνισμού των κινήσεων Μητσοτάκη-Δένδια.
- Υπάρχει μόνον ένα σενάριο που δικαιολογεί εν μέρει το αλλοπρόσαλλο και καταστροφικό των παραπάνω κινήσεων: η ειλημμένη απόφαση Μητσοτάκη να εκχωρήσει διεκδικούμενη υφαλοκρηπίδα στην αν. Μεσόγειο με ή χωρίς προσφυγή στη Χάγη.
- Το Δίκαιο της Θάλασσας παρείχε μεταπολεμικά στις πιο αδύναμες χώρες κυριαρχικά δικαιώματα που δεν είχαν. Από πού «αποσπάστηκαν» αυτά; Από ισχυρές ναυτικές δυνάμεις, από μεγάλα αλιευτικά και από τις εταιρείες που έκαναν γεωτρήσεις λίγο έξω από τα περιορισμένα χωρικά ύδατα τρίτων χωρών. Συνεπώς, δεν πρόκειται για «ιμπεριαλιστικό» Δίκαιο.
Είναι αλήθεια ότι η Τουρκία με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας απολαμβάνει ίσως λιγότερα από κάθε άλλη χώρα αναλογικά με το μήκος των ακτογραμμών της, έχοντας την ατυχία να περιβάλλονται από νησιά άλλων χωρών. Αλλά και η Ελλάδα συμμετρικά, και με την ίδια λογική, απολαμβάνει πολύ λιγότερα δικαιώματα από ένα αρχιπελαγικό κράτος ενώ κατ’ ουσίαν είναι τέτοιο κατά το ήμισυ, και επιπλέον δεν ασκεί ως νησιωτικό κράτος το μεγαλύτερο μέρος των δικαιωμάτων που απορρέουν από το Δίκαιο της Θάλασσας, μοναδική εξαίρεση παγκοσμίως.
- Η εκλεκτική συμπόνοια ορισμένων για αυτή την «ατυχία» της Τουρκίας έπεται της αδιαφορίας για την άσκηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η αδιαφορία για το ποια ακριβώς είναι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας με βάση το Διεθνές Δίκαιο είναι απολύτως λογική στην περίπτωση τρίτων, ισχυρών χωρών που τους ενδιαφέρει μια ρύθμιση στην περιοχή με δικά τους κριτήρια. Αλλά σχετική αδιαφορία χαρακτηρίζει παραδοσιακά και μεγάλο μέρος των μεταπρατικών ελίτ της ίδιας της χώρας, και το γεγονός αυτό έχει εκφραστεί σε διάφορες ιστορικές στιγμές.
Η αδιαφορία αυτή ενισχύεται σήμερα από την επιδίωξη της Τουρκίας να αναλάβει ισχυρότερο περιφερειακό και αναθεωρητικό ρόλο, που την καθιστά «νταή» της περιοχής. Κι ενώ αυτό θα έπρεπε ίσα-ίσα να εντείνει την άρνηση της Ελλάδας να υποκύψει σε παράλογες τουρκικές απαιτήσεις και επιθετικές ενέργειες και να ενισχύσει τη δική της γραμμή κυριαρχίας και συμμαχιών κοιτάζοντας στο μέλλον με λιγότερο εφησυχασμό, σύμφωνα με την προσέγγιση της αδιαφορίας ήρθε η ώρα να κάνουμε πίσω, υποτίθεται για να διαφυλαχθεί η ειρήνη. Το τελευταίο διάστημα πλήθυναν εκθετικά οι φωνές που «επιτέλους» επιθυμούν να γίνει κάτι με την Τουρκία, «να πούμε την αλήθεια στον ελληνικό λαό» κλπ.
- Το αν η γραμμή της Ελλάδας στην αν. Μεσόγειο είναι μαξιμαλιστική ή όχι δεν είναι μόνο ζήτημα ουσίας – υπάρχει κι εδώ μεγάλη ευκολία προσέγγισης από τους «αδιάφορους»- αλλά και τακτικής στην κατοχύρωση και άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Πρώτον, γιατί απέναντί μας έχουμε μια Τουρκία που ζητά τα πάντα – αν είναι μαξιμαλιστική η γραμμή της μέση γραμμής και πλήρους επήρειας, τί ακριβώς είναι η γραμμή ότι τα νησιά δεν έχουν καθόλου υφαλοκρηπίδα; Δεύτερον, γιατί στο Αιγαίο η Ελλάδα εμποδίζεται να ασκήσει το μεγαλύτερο μέρος των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Αν σε ενδεχόμενη προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο για μερική διευθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ μόνο για την αν. Μεσόγειο, όπως συμφέρει την Τουρκία, παραμείνει ως έχει η κατάσταση στο Αιγαίο της εντεινόμενης και επιθετικής τουρκικής αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας και δικαιωμάτων, αυτό θα συνιστούσε απόδοση δικαιοσύνης και διαφύλαξη της ειρήνης;
- Μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο έγινε προφανές πως υπάρχουν πολλοί, εκτός και εντός της χώρας, που επιθυμούν το όπως-όπως σύρσιμο της Ελλάδας σε μια μερική ή ολική διευθέτηση ελληνοτουρκικών διαφορών στην ανατολική Μεσόγειο. Ένα θερμό επεισόδιο ή απειλή επεισοδίου θα ήταν ο μοχλός εσωτερικά. Αυτό ζούμε σήμερα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι συμμέτοχη σε αυτό το παιχνίδι. Κρυφά από τον ελληνικό λαό! Με τη βοήθεια και άλλων πολιτικών παραγόντων, γερμανόφιλων και μη, όπως για παράδειγμα ο κ. Ευ. Βενιζέλος. Και όχι μόνον.
- Η υπεράσπιση κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων δεν επαφίεται σε κάποιον άλλον αλλά στο λαό, όσο επαφίεται η υπεράσπιση της οικονομικής ανεξαρτησίας από νέα μνημόνια. Όσοι στο χώρο της Αριστεράς δεν το αντιλαμβάνονται αυτό, δεν αντιλαμβάνονται επίσης ότι η μικροκομματική, εθνικιστική στάση Μητσοτάκη απέναντι σε μια Συμφωνία των Πρεσπών που δεν εκχώρησε το ελάχιστο κυριαρχικό δικαίωμα, είναι η άλλη όψη της σημερινής στάσης αποδοχής τετελεσμένων και δρομολόγησης της υποχώρησης από κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στην αν. Μεσόγειο.