Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων, δημοσιεύουμε φωτογραφίες του Βασίλη Μπαρμπίνη από τον προστατευόμενο υγρότοπο Βουρκαρίου στην Αγία Τριάδα Μεγάρων.
Το Βουρκάρι, ή αλλιώς Βουρκάδι, στα Μέγαρα είναι ένας παράκτιος αλμυρός υγρότοπος, που παρότι δέχεται μεγάλη πίεση από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, φιλοξενεί πολλά και σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας. Το Βουρκάρι βρίσκεται στα νοτιοανατολικά των Μεγάρων, πάνω στον Σαρωνικό. Στα νότια του υγροτόπου επεκτείνεται η χερσόνησος της Αγίας Τριάδας, στα ανατολικά απλώνεται η Σαλαμίνα και στα βορειοανατολικά βρίσκεται ο δίαυλος του νησιού με τα ηπειρωτικά. Πρόκειται για έναν μεγάλο, κλειστό, αβαθή όρμο, του οποίου το βάθος στο μεγαλύτερο τμήμα του δεν ξεπερνά το ένα μέτρο. Οι μορφολογία της περιοχής με τις χερσονήσους και τα νησιά προστατεύει το Βουρκάρι από τα θαλάσσια ρεύματα, προσφέροντας ιδανική προστασία για πολλά είδη της ορνιθοπανίδας. Ο κόλπος καταλήγει σε ένα επίπεδο αλίπεδο, μια περιοχή που ονομάζεται Αλμύρα και που δυστυχώς εδώ και δεκαετίες έχει γεμίσει με παραθεριστικές κατοικίες και διάφορα άλλα κτίρια.
Η χλωρίδα στο αλίπεδο μέχρι και εκεί που η ξηρά συναντιέται με τη θάλασσα αποτελείται από χαρακτηριστικά φυτά παραθαλάσσιων υγροτόπων με τις πυκνές εκτάσεις από τις σαλικόρνιες να πρωταγωνιστούν. Άλλα φυτά είναι η αρμυρήθρα, η φραγκένια, τα βούρλα και τα αγριοκάλαμα. Στους γύρω λόφους απλώνεται η τυπική μεσογειακή μακία με θυμάρια, ασφάκες, σχίνα, αφάνες, φλώμους, κ.α. Σημαντικά φυτά της περιοχής είναι το υποείδος της αττικής κενταύριας Centaurea attica megarensis και το ενδημικό Stachys swainsonii scyronica. Άλλα είδη είναι η αγριοβιολέτα Malcolmia graeca, ο κρόκος Crocus cartwrightianus, το έχιο Echium angustifolium, το υπερικό Hypericum crispum, οι ασφόδελοι Asphodelus fistulosus και Α. microcarpus και το μπλε αγκάθι Eryngium amethystinum.
Η αξία της περιοχής για την ορνιθοπανίδα είναι τεράστια. Έχουν καταγραφεί πάνω από 127 είδη πουλιών, τα περισσότερα από τα οποία χρησιμοποιούν το Βουρκάρι σαν ενδιάμεσο μεταναστευτικό σταθμό και σαν τόπο διαχείμασης. Η μεγάλη αβαθής έκταση των νερών και η απουσία ισχυρών ρευμάτων προσελκύει δεκάδες είδη θαλάσσιων ψαριών τα οποία έρχονται εδώ για να αναπαραχθούν καθώς ο υγρότοπος αποτελεί ένα ιδανικό, φυσικό ιχθυοτροφείο. Έτσι προσελκύουν και δεκάδες υδρόβια και παρυδάτια πουλιά που τρέφονται με ψάρια και διάφορα ασπόνδυλα. Το σημαντικότερο είδος που εμφανίζεται κάθε χρόνο και πολλές φορές σε μεγάλους αριθμούς είναι τα φοινικόπτερα. Άλλα σημαντικά είδη είναι η τουρλίδα, η λιμόζα, το χειμωνογλάρονο, ο μελανοκέφαλος γλάρος, ο λεπτόραμφος γλάρος, η βαρβάρα, ο σταχτοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο λευκοτσικνιάς, η αλκυόνη, η σαρσέλα, η λασποσκαλίδρα, ο θαλασσοσφυριχτής, ο καλαμοκανάς, ο πρασινοσκέλης, ο κοκκινοσκέλης, ο καστανοκέφαλος γλάρος και το νανοβουτηχτάρι. Συχνά εδώ κυνηγάνε γερακίνες, βραχοκιρκίνεζα και κουκουβάγιες, ενώ λίγο πιο ψηλά στα βράχια μπορεί κανείς να συναντήσει ήρεμες νησιώτικες πέρδικες που έχουν απελευθερωθεί από τον άνθρωπο.
Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει πρασινόφρυνους, κρασπεδοχελώνες, πρασινόσαυρες, σαμιαμίδια και σιλιβούτια, ενώ τα θηλαστικά είναι σπάνια και αντιπροσωπεύονται από σκαντζόχοιρους, αγριοκούνελα,ποντικούς και νυχτερίδες. Παλιότερα στην περιοχή ζούσανε αλεπούδες και κουνάβια.
Το Βουρκάρι είναι ένας βιότοπος που δέχεται, εδώ και χρόνια, μεγάλες πιέσεις με αποτέλεσμα η έκταση του υγροτόπου να συρρικνώνεται κάθε χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ παλιότερα ο υγρότοπος καταλάμβανε μια έκταση 5 τ.χλ., πλέον έχει μειωθεί στο 1 τ.χλμ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το συνεχές μπάζωμα των αλίπεδων και ακολουθούν η δόμηση, τα βιομηχανικά απόβλητα, η όχληση από το παρακείμενο αεροδρόμιο και το παράνομο κυνήγι. Η ανάδειξη της σημασίας που έχει το Βουρκάρι Μεγάρων ως οικότοπος άγριας ζωής είναι απαραίτητη, καθώς η ανάγκη για την προστασία του είναι άμεση.
