Τα τρένα της μεγάλης υπομονής, γράφεται σε δημοσίευμα της Καθημερινής, ενώ καθημερινά ταλαιπωρούνται και οι πολίτες της Δυτικής Αττικής
Ερωτήματα αν και πώς θα εξυπηρετεί ο Νέος Προαστιακός Δυτικής Αττικής που έχει ανακοινωθεί.
Αγαπητοί επιβάτες, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι σήμερα, Δευτέρα 31/10/2022, η αμαξοστοιχία με αριθμό 1317 (Κιάτο – Πειραιάς) και ώρα αναχώρησης 12.59 καταργείται. Σας ευχαριστούμε για την κατανόηση». Τέτοιου τύπου ενημερώσεις της Hellenic Train (πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ) προς το επιβατικό κοινό μέσω του Telegram δεν είναι σπάνιες. Την επόμενη ημέρα, η αμαξοστοιχία Κιάτο – Αίγιο με ώρα αναχώρησης 09.03 υποκαταστάθηκε με λεωφορείο εκτός από τον σταθμό της Λυκοποριάς, ενώ η αμαξοστοιχία Αθήνα – Καλαμπάκα παρουσίασε 37 λεπτά καθυστέρηση από τον σταθμό του Λειανοκλαδίου. Οι «καταργήσεις», οι καθυστερήσεις, αλλά και οι αντικαταστάσεις των δρομολογίων με λεωφορεία είναι μάλλον βασικό χαρακτηριστικό της καθημερινής λειτουργίας των ελληνικών σιδηροδρόμων.
Για παράδειγμα στις 25 Οκτωβρίου, 11 ανακοινώσεις αναρτήθηκαν στην εφαρμογή Τelegram, με σκοπό να ενημερώσουν το κοινό πως δρομολόγια των προαστιακών της Αθήνας και της Πάτρας θα καθυστερήσουν, δεν θα πραγματοποιηθούν ή θα γίνουν με λεωφορεία. Την ίδια ημέρα, έγιναν 8 ενημερώσεις για καθυστερήσεις στα υπεραστικά τρένα, και στις 20 Οκτωβρίου αναρτήθηκαν 14 ενημερώσεις για καθυστερήσεις και (μερικές) καταργήσεις τοπικών γραμμών της κεντρικής Ελλάδας. Οι καθυστερήσεις δεν περιορίζονται μόνο στα δρομολόγια, καθώς επιβάτες υποστηρίζουν πως αρκετές φορές ακόμη και οι ενημερώσεις μέσω του Telegram καθυστερούν.
Πλήθος παραπόνων που αφορούν καθυστερήσεις και ακυρώσεις δρομολογίων έχουν πραγματοποιηθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) το τελευταίο διάστημα, ενώ κάποιοι επιβάτες, που κυκλοφορούν και σε αρκετά δημοφιλείς άξονες, έχουν προχωρήσει κατά καιρούς σε καταγγελίες προς τη ΡΑΣ κατά της πάλαι ποτέ ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ο έλεγχος της οποίας έχει περάσει από το 2017 στην κρατική ιταλική Ferrovie Dello Stato Italiane. Η ΡΑΣ, που εξετάζει δευτερογενώς τα αιτήματα των επιβατών που δεν έχουν ικανοποιηθεί με τις υπηρεσίες, λαμβάνει καθημερινά δεκάδες παράπονα. Μόνο το 2021, χρονιά που τα δρομολόγια και η χωρητικότητα των δρομολογίων ήταν λόγω της πανδημίας ακόμη περιορισμένα, τα παράπονα που αφορούσαν τις υπηρεσίες της Hellenic Train ξεπέρασαν τις 4.000. Ενα μεγάλο μέρος αφορά παράπονα για την καταβολή αποζημιώσεων, για τη μη παροχή πληροφοριών σχετικά με τις καθυστερήσεις των δρομολογίων, καθώς και παράπονα για τις καθυστερήσεις.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση επιβάτιδος που διαμένει στους Αγίους Θεοδώρους και μετακινείται καθημερινά με τον προαστιακό Αθήνας για να πάει στη δουλειά της στη Νεραντζιώτισσα. Σε καταγγελία της προς τη ΡΑΣ τον Οκτώβριο του 2020 (πριν από την ενεργοποίηση του Τelegram) καταγράφει μεταξύ άλλων επαναλαμβανόμενες και δίχως σπουδαίο λόγο ακυρώσεις δρομολογίων στη γραμμή Αθήνα – Κιάτο – Αθήνα. Αναφέρεται σε πέντε περιπτώσεις διακοπής δρομολογίων, στις 23, 29 και 30 Ιουλίου του 2020, στις 12 Αυγούστου 2020 και στις 30 Σεπτεμβρίου 2020, καθώς και σε μη έγκαιρη πληροφόρηση των επιβατών όσον αφορά την ακύρωση των δρομολογίων. Υποστηρίζει πως η εταιρεία δεν παρείχε εναλλακτικά μέσα μεταφοράς και βασικές υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών των επιβατών των ακυρωμένων δρομολογίων (π.χ. νερό σε συνθήκες καύσωνα). «Χρησιμοποιούσα τον προαστιακό για αρκετά χρόνια από τότε που είχε πρωτοξεκινήσει, δηλαδή από το 2005-2006. Παλαιότερα, από το 2005-2011, δεν θυμάμαι να υπήρχαν τα προβλήματα που είδα από το 2020 και μετά», αναφέρει στην «Κ», προσθέτοντας πως αρκετοί εργαζόμενοι που διαμένουν στον νομό Κορινθίας, αλλά και ευάλωτες ομάδες, μαθητές κ.ά. ταλαιπωρούνται από τις ακυρώσεις και τις καθημερινές καθυστερήσεις των δρομολογίων.
Ανετο, αλλά ακριβό το ETR, λένε επιβάτες
Θεσσαλονίκη, 1η Οκτωβρίου 2022, ώρα 17.08, αναχώρηση με προορισμό την Αθήνα. Το γρήγορο τρένο ETR (ICE 61), που φιλοδοξεί να κάνει τη διαδρομή Θεσσαλονίκη – Αθήνα σε 3 ώρες και 55 λεπτά, έφθασε ακριβώς στην ώρα του. Η πρόβλεψη για ώρα άφιξης στις 21.04 στον Σταθμό Λαρίσης, με ενδιάμεση στάση στη Λάρισα, δείχνει να επιβεβαιώνεται, σε περίπτωση βέβαια που δεν «αναταράξει» κάποιο απρόοπτο συμβάν την ομαλή πορεία του τρένου. Στον παλιό και φαινομενικά ασυντήρητο σταθμό της Θεσσαλονίκης σχετικά λίγος κόσμος ανέμενε την άφιξη του ETR470, του γρήγορου τρένου που έκανε το παρθενικό του ταξίδι Αθήνα – Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 2022. Το τρένο καθαρό, περιμένει να υποδεχθεί τους επιβάτες, οι περισσότεροι εκ των οποίων θα ταξιδέψουν στις οικονομικές θέσεις, παρά τις εκπτώσεις 20% που πρόσφερε η εταιρεία στα εισιτήρια μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Oι αμαξοστοιχίες ΕTR470 διαθέτουν 9 βαγόνια, εκ των οποίων το ένα είναι εστιατόριο-μπαρ, 3 βαγόνια πρώτης θέσης και 5 βαγόνια οικονομικής θέσης. Στους επιβάτες της πρώτης θέσης προσφέρει δωρεάν σνακ, νερό και αναψυκτικό. Η χωρητικότητα του κάθε συρμού ανέρχεται σε 475 άτομα και οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει στο εσωτερικό τους προσφέρουν ένα άνετο ταξίδι. Αρκεί να μη σημειώνονται έκτακτα περιστατικά, όπως τον φετινό Ιούλιο, που η διακοπή ρεύματος στις υποδομές (σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας) ακινητοποίησε τις αμαξοστοιχίες προκαλώντας μεγάλη ταλαιπωρία στο επιβατικό κοινό.
Οι αμαξοστοιχίες αποτελούν την πιο σημαντική –μέχρι στιγμής– επενδυτική κίνηση της ιταλικής εταιρείας, στόχος της οποίας, όπως έχει γραφτεί στην «Κ», είναι να καταφέρουν τα ETR470 να ανταγωνιστούν όχι τα αυτοκίνητα αλλά τα αεροπλάνα. Τα τρένα προγραμματίζουν να πραγματοποιούν τη διαδρομή σε λιγότερο από 4 ώρες, ωστόσο η διάρκεια του ταξιδιού, σε σύγκριση με τα υπεραστικά τρένα (InterCity), έχει μία διαφορά 10-15 λεπτών. Για την επίτευξη του στόχου η εταιρεία βασίζεται στην ολοκλήρωση έργων υποδομής (τηλεδιοίκηση, σηματοδότηση κ.ά.), ώστε τα ανακατασκευασμένα τρένα να μπορέσουν να αναπτύξουν μεγαλύτερες ταχύτητες.
Σύμφωνα με την Hellenic Train, το δίκτυο επιτρέπει μέχρι στιγμής να αναπτυχθούν ταχύτητες έως 160 χλμ./ώρα, όταν αυτά μπορούν να φθάσουν τα 250 χλμ./ώρα. «Ωραίο, άνετο, αλλά ακριβό», λέει η Εμμανουέλα στην «Κ», που χρησιμοποιούσε τακτικά τα τρένα για Θεσσαλονίκη καθώς σπούδαζε εκεί. Οσον αφορά την τιμή του εισιτηρίου, το απλό για την οικονομική θέση κοστίζει 55 ευρώ, με το εισιτήριο να ανεβαίνει στα 65 ευρώ για την πρώτη θέση.
Πινγκ πονγκ ευθυνών μεταξύ ΟΣΕ και Ιταλών, ενώ οι επιβάτες ταλαιπωρούνται
Ποιες είναι οι αιτίες που τέσσερα χρόνια μετά την εξαγορά της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από τον φορέα ενός σιδηροδρομικά πιο ανεπτυγμένου κράτους, η κατάσταση είναι προβληματική; Οι απαντήσεις των εμπλεκομένων παραπέμπουν σε ένα blame game μεταξύ του ΟΣΕ (που έχει την ευθύνη των γραμμών, των σταθμών κ.λπ.) και της Hellenic Train. Παλαιότερα οι τόνοι της μεταξύ τους αντιπαράθεσης ήταν πιο υψηλοί. Αυτή την περίοδο έχουν πέσει, ίσως γιατί εκκρεμεί και μια νέα μεταξύ τους συμφωνία για το τίμημα που πρέπει να καταβάλει η πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη χρήση του δικτύου.
Εκπρόσωπος της Hellenic Train που ρωτήθηκε από την «Κ», αποδίδει τα προβλήματα στα δρομολόγια σε πολλούς παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε ένα «ντόμινο καθυστερήσεων», όπως βλάβες στο δίκτυο, ζώα που μπαίνουν στη γραμμή, διακοπή της ηλεκτροδότησης κ.λπ. «Το βασικό πρόβλημα είναι η υποδομή», υποστηρίζει. Σε ό,τι αφορά τις καθυστερήσεις στον προαστιακό, εκτιμά πως τα δρομολόγια δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση που παρατηρείται την περίοδο μετά την πανδημία, καθώς υπάρχουν ελλείψεις σε οδηγούς και σε τροχαίο υλικό. «Χρειάζονται επενδύσεις στο δίκτυο, στο τροχαίο υλικό και σε προσωπικό», λέει και υπογραμμίζει πως αυτές θα πάρουν χρόνο, λόγω και των αποεπενδύσεων στον σιδηρόδρομο εδώ και 20 έτη.
Ο ΟΣΕ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της σιδηροδρομικής υποδομής, αναγνωρίζει τα προβλήματα στο δίκτυο και την υποδομή, εκτιμώντας πως θα βελτιωθούν μέσα από τα έργα ανάταξης, συντήρησης και κατασκευής του δικτύου. Παράλληλα, επισημαίνει την ανάγκη να γίνουν προσλήψεις (κλειδούχοι σταθμάρχες) ώστε τα προβλήματα να επιλύονται πιο γρήγορα. Εκτός όμως από την ανάγκη βελτίωσης της υποδομής, πηγές του ΟΣΕ επισημαίνουν ότι δεν έχουν γίνει επαρκείς επενδύσεις σε τροχαίο υλικό από την πλευρά της ιταλικής εταιρείας, με αποτέλεσμα τα τρένα να είναι λίγα και παλιά.
Πρόσφατα η ΡΑΣ κάλεσε σε ακρόαση την Hellenic Train ζητώντας εξηγήσεις γιατί δεν παρείχε πληροφόρηση στην ίδια για τις καθυστερήσεις και τις ακυρώσεις δρομολογίων για τον προαστιακό Αθήνας και Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σύμφωνα με πληροφορίες, η εταιρεία ενημέρωσε πως τον Ιούλιο του 2022 οι μεν ακυρώσεις στον προαστιακό Αθήνας και Θεσσαλονίκης οφείλονται στην έλλειψη μηχανοδηγών λόγω ασθενείας, οι δε καθυστερήσεις οφείλονται και σε προβλήματα της υποδομής. Ετσι, σύμφωνα με στοιχεία της Hellenic Train που έχουν περιέλθει σε γνώση της «Κ», τον Ιούλιο του 2022 από τα συνολικά 2.940 προγραμματισμένα δρομολόγια προαστιακού Αθήνας και Θεσσαλονίκης, τα 246 καταργήθηκαν ή ακυρώθηκαν (8,3%), με ένα μέρος να οφείλεται σε ελλείψεις σε μηχανοδηγούς λόγω ασθενείας.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ένας στους δύο να μην μπορεί να εκτελέσει τα δρομολόγια που του έχουν ανατεθεί διότι είχε αρρωστήσει λόγω COVID-19 κ.λπ. Τον Σεπτέμβριο του 2022 οι ακυρώσεις ήταν λιγότερες, καθώς μικρότερος αριθμός προσωπικού δήλωσε ασθένεια. Eτσι, οι ακυρώσεις των δρομολογίων του προαστιακού Αθήνας και Θεσσαλονίκης ήταν 133 σε σύνολο 2.856 δρομολογίων. Στο μεταξύ, η Hellenic Train έχει ξεκινήσει την πρόσληψη 71 μηχανοδηγών, που σύντομα θα αναλάβουν υπηρεσία, ενώ προσφάτως ανακοίνωσε και την πρόσληψη τεχνικού προσωπικού για τις εγκαταστάσεις της σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
