Σεισμοί & πώς ενδέχεται να επηρεάσουν την περιοχή της Δυτικής Αττικής
Αναγκαία η προετοιμασία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο
Στη γειτονιά μας, στην Τουρκία και τη Συρία, εξελίσσονται μεγάλες ανθρώπινες τραγωδίες από τον μεγάλο σεισμό που κοστίζει σε χιλιάδες ανθρώπινες ζωές και μια ακόμα ανθρωπιστική κρίση στον πλανήτη.
Η περιοχή μας έχει πληγεί στο παρελθόν από σεισμούς και αρκετές είναι οι φορές που γίνονται αισθητές μικρότερες σεισμικές δονήσεις. Για την εξέλιξη της σεισμικής δραστηριότητας και πώς μπορεί να επηρεάσει την περιοχή μας συνέντευξη παραχωρεί ο Γεωλόγος MSc και μέλος Πολιτικής Επιτροπής Νέας Δημοκρατίας Ανδρέας Τσώκος.
-Τι συνέβη στην Τουρκία και τη Συρία και είχαμε τόσο μεγάλο και καταστροφικό σεισμό;
-H Τουρκία και η Συρία βρίσκονται στα όρια δύο τεκτονικών πλακών.
Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της μικροπλάκας της Ανατολίας, η οποία αποτελεί τμήμα της ευρύτερης Ευρασιατικής Πλάκας, ενώ η Συρία βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Αραβικής Πλάκας. Οι δύο αυτές πλάκες χωρίζονται μέσω διαφόρων ρηγμάτων, κυρίως οριζόντιας ολίσθησης, με σημαντικότερα αυτό της Νεκράς Θάλασσας και αυτό της Ανατολικής Ανατολίας. Λόγω των τεκτονικών κινήσεων, η πλάκα της Ανατολίας κινείται προς τα ΝΔ με μέσο ρυθμό 24 mm τον χρόνο και η Αραβική πλάκα προς τα Β με μέσο ρυθμό 18 mm το χρόνο. Αυτή η σχετική κίνηση των δύο πλακών και μάλιστα με αυτήν την ένταση, η οποία για την γεωλογική κλίμακα είναι πολύ μεγάλη, έχει ως αποτέλεσμα την συχνή ενεργοποίηση αυτών των ρηγμάτων και την συχνή δημιουργία έντονων σεισμών και συχνά καταστροφικών σεισμών.
-Πιστεύετε ότι αυτή η σεισμική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει την χώρα μας;
-Οι σεισμοί που έλαβαν χώρα σχετίζονται με το τεκτονικό καθεστώς που περιγράφηκε πριν. Όπως έγινε κατανοητό, η γενικότερη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή της Τουρκίας και της Συρίας συνδέεται με έναν σημαντικό αριθμό μεγάλων και ενεργών ρηγμάτων, όπως της Νεκράς Θάλασσας και της Ανατολικής Ανατολίας. Ωστόσο, τέτοια ρήγματα δεν υφίστανται στον ελλαδικό χώρο.
-Υπάρχουν κίνδυνοι σεισμών στην περιοχή της Δυτικής Αττικής;
-Η Ελλάδα είναι η πιο σεισμογόνος χώρα της Ευρώπης και η έκτη πιο σεισμογόνος χώρα του κόσμου. Επομένως, δεν υπάρχει πρακτικά καμία περιοχή της χώρας που να μην συμβαίνουν σεισμοί. Υπάρχουν ωστόσο περιοχές, όπως οι Κυκλάδες, όπου οι σεισμοί σήμερα δεν είναι τόσο συχνοί και τόσο ισχυροί (κάτι που δεν συνέβαινε παλαιότερα).
Η περιοχή της Δυτικής Αττικής ναι μεν δεν είναι η περιοχή της Ελλάδας με την μεγαλύτερη σεισμικότητα, αλλά παρ’ όλα αυτά δέχεται κατά καιρούς σεισμούς. Και αυτό γιατί επηρεάζεται από διάφορα, τοπικής κυρίως κλίμακας ρήγματα, με κυριότερα αυτά της Πάρνηθας και των Αλκυονίδων και, σε μικρότερο βαθμό, των Ονείων, των Πισίων, του Λουτρακίου κ.λπ. Επομένως, υπάρχει κίνδυνος εκδήλωσης ενός σεισμού στην Δυτική Αττική, όπως και στην υπόλοιπη Αττική, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν περιμένουμε να έχει την ίδια ένταση με τους σεισμούς που παρακολουθήσαμε αυτές τις ημέρες στις περιοχές της Ανατολίας (Τουρκίας) και της Συρίας.
-Φοβόμαστε γενικότερα και διαχρονικά τις λεγόμενες και «Αλκυονίδες» με τις μνήμες που υπάρχουν στην περιοχή μας. Θεωρείτε ότι έχουν βάση αυτοί οι φόβοι;
-Όπως αναφέρθηκε πριν, το ρήγμα των Αλκυονίδων είναι ένα από τα κυριότερα και πιο ενεργά ρήγματα που επηρεάζουν την Δυτική Αττική, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου, όντας υπεύθυνο για σημαντικό αριθμό ισχυρών σεισμών στις περιοχές αυτές, πολλοί από τους οποίους μάλιστα επέφεραν πολλές ζημιές και απώλειες. Επομένως, δικαίως υπάρχει ο φόβος ενεργοποίησης αυτού του ρήγματος, γιατί έχει την δυνατότητα να οδηγήσει σε ισχυρούς σεισμούς και θα πρέπει ως κοινωνία να είμαστε έτοιμη να ανταποκριθούμε.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί, ότι μπορεί ως επιστημονική κοινότητα να γνωρίζουμε ποιες περιοχές θα δώσουν σεισμούς, αλλά δεν γνωρίζουμε το πότε θα γίνουν.
Μόνο με βάση τη στατιστική μπορούμε να δούμε το χρόνο επανάληψης των σεισμών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται να υπάρχει περίοδος επανάληψης κάθε 40-45 χρόνια και ήδη από τον σεισμό του 1981 έχουν περάσει 42 χρόνια.
-Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει και τι πρέπει να προσέχουμε αναφορικά με το ενδεχόμενο σεισμών;
Αρχικά πρέπει να αναφερθεί ότι σε αντίθεση με άλλες φυσικές καταστροφές οι οποίες μπορούν να προβλεφθούν, έστω και με σημαντικό ποσοστό σφάλματος και αβεβαιότητας, όπως οι καταιγίδες, οι μεσογειακοί κυκλώνες και, σε πολύ μικρό βαθμό, οι πλημμύρες και οι κατολισθήσεις, οι σεισμοί είναι ένα φαινόμενο του οποίου την εκδήλωση δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ικανοποιητική ακρίβεια, παρά μόνον στατιστικά, δηλαδή αναλύοντας την συχνότητα εκδήλωσής του σε συγκεκριμένες περιοχές. Επομένως, οι σεισμοί δεν μπορούν να προβλεφθούν στην πράξη ως προς το πότε θα συμβούν και τι ένταση θα έχουν.
Αυτό που η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει με ικανοποιητική βεβαιότητα, ωστόσο, είναι το πού αναμένονται να συμβούν σεισμοί δεδομένου μεγέθους. Επομένως, το μοναδικό το οποίο μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να προστατευτούμε από τους σεισμούς είναι να θεωρήσουμε δεδομένο ότι κάποια στιγμή θα γίνει ένας ισχυρός σεισμός στην περιοχή μας αιφνιδίως και να είμαστε προετοιμασμένοι εκ των προτέρων.
Η προετοιμασία αφορά τόσο εμάς ατομικά όσο και την κοινωνία συλλογικά. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στην ατομική προετοιμασία, πρέπει να γνωρίζουμε τί να κάνουμε σε περίπτωση που γίνει ένας σεισμός ενώ βρισκόμαστε σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή και θέση. Για παράδειγμα, πρέπει να γνωρίζουμε τι κάνουμε κατά την διάρκεια του σεισμού αν βρισκόμαστε σε κλειστό χώρο και τι αμέσως μετά. Πρέπει επίσης να έχουμε πάντα εύκαιρο ένα σακίδιο έκτακτης ανάγκης με τρόφιμα, φάρμακα, μία σφυρίχτρα κ.λπ. για παν ενδεχόμενο. Και το βασικότερο εργαλείο στην προστασία από τους σεισμούς είναι να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, γιατί χωρίς αυτήν είναι σχεδόν αδύνατο να επιζήσουμε.
Και όσον αφορά στην κοινωνία, πρέπει η εκάστοτε τοπική κοινότητα να έχει φροντίσει ώστε να έχει θωρακιστεί πριν την εκδήλωση ενός ακραίου γεγονότος. Για παράδειγμα, πρέπει τα κτήρια να είναι έτσι δομημένα και ελεγμένα, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε συγκεκριμένου μεγέθους και έντασης σεισμούς.
